ONTLABEL DE MENSEN
"Ik zie geen enkele reden om een wezenlijk onderscheid te maken tussen mens en dier", zegt Frank Ankersmit, emeritus-hoogleraar intellectuele geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen.
"Natuurlijk zijn er verschillen tussen mensen en dieren. Maar die verschillen zijn minimaal: ons DNA is voor 99 procent of meer hetzelfde als dat van dieren. Het lijkt me daarom volstrekt logisch dat wij dieren behandelen zoals wij zelf behandeld willen worden. Filosoof Leibniz stelde dit al in de zeventiende eeuw. Hij wees erop dat elk stapje in de evolutie een volgend punt is op dezelfde lijn. Vanwege die continuïteit tussen mens en dier is het volkomen onredelijk om een hond te behandelen op een manier waarop je zelf niet behandeld wilt worden. Wij verschillen zo ontzettend weinig van elkaar."
Lijden
"Er zijn heus wel criteria te bedenken waarmee je het onderscheid tussen mens en dier hard kunt maken", reageert Bas Haring, filosoof en bijzonder hoogleraar publiek begrip van de wetenschap aan de Universiteit Leiden. "Verstandig nadenken bijvoorbeeld, of het gebruik van taal. Daar zijn wij echt een stuk beter in dan andere organismen. Bij de vraag hoe om te gaan met dieren hanteer ik het denken van Peter Singer, een Australische hoogleraar ethiek. Hij stelt het lijden centraal. Dieren kunnen lijden, net als wij, en dat moeten we te allen tijde zien te voorkomen. Het dierenleed dat we nu zien in de bio-industrie is dus problematisch. Vee afmaken dat een fijn leven heeft gehad en pijnloos wordt afgemaakt, is dat niet."
Ankersmit: De Pools-Britse filosoof en socioloog Zygmunt Bauman vergeleek onze industriële omgang met dieren met de massamoord op de Joden, vanwege het afgrijselijke lot en lijden dat daarmee gepaard gaat. Een heftige uitspraak, maar ik sluit mij erbij aan. Ik vind de bio-industrie vergelijkbaar met een concentratiekamp. Let wel, ik vergelijk Joden uiteraard allerminst met dieren. Het gaat mij erom dat wij net zoals wij andere mensen nooit mogen mishandelen, wij dat bij dieren ook sterk moeten afkeuren. Dat gebeurt nu niet: wij accepteren dat dagelijks duizenden dieren worden mishandeld op een zo efficiënt mogelijke manier."Bron en volledige tekst (Trouw)
"Ik heb in principe ook niets tegen het opeten van dieren. Maar mensen behandelen dieren, die biologisch gezien nauwelijks verschillen van onszelf, op een manier waarop we zelf nooit behandeld willen worden. Wij zijn iets verschrikkelijks. Laat ik het maar zeggen: dieren zijn mij liever dan mensen."
"Ons leven hier is tijdelijk. Wij zijn spirituele wezens, die een menselijke ervaring hebben"....
"Van Coetzee las ik deze week ‘Het glazen abattoir’, een Elizabeth Costello-verhaal, dat in juni in de vertaling van Peter Bergsma zal verschijnen in ‘De oude vrouw en de katten’. Elizabeth Costello, een oudere Australische schrijfster die naar het zich laat aanzien als Coetzees alter ego dient, doet in het verhaal het voorstel om een glazen abattoir te bouwen, midden tussen de mensen. Het moet dienen als demonstratie, schrijft Coetzee: „Een demonstratie van wat er gebeurt in een abattoir. Slachten. Ik bedacht dat mensen alleen maar tolereren dat er dieren worden geslacht omdat ze er niets van te zien krijgen. Te zien krijgen, te horen krijgen, te ruiken krijgen. Ik bedacht dat als er een abattoir zou zijn dat midden in de stad zou opereren, waar iedereen zou kunnen zien en ruiken en horen wat daarbinnen gebeurt, mensen zich misschien anders zouden gaan gedragen. Een glazen abattoir. Een abattoir met glazen wanden. […] Er komen geen rivieren van bloed. Het wordt alleen maar een demonstratieabattoir. Een handjevol slachtingen per dag. Een os, een varken, een half dozijn kippen.”
Het woord eenlingbox haal ik uit een lijst met verdoezelende termen uit de vee-industrie, die me werd toegezonden door de Stichting Dier&Recht. Het woord ‘ongerief’ bijvoorbeeld, wordt door de Universiteit Wageningen en het ministerie van Landbouw gebruikt om angst, pijn en verwondingen bij productiedieren aan te duiden. Denken we bij de term ‘liggend vee’ vooreerst aan de koe die Potter schilderde, in werkelijkheid gaat het om dieren die zo ziek, verzwakt of verwond zijn dat ze niet meer overeind kunnen komen. Liggend vee is in het abattoir vaak ‘eindlijner’, het woord dat wordt gebruikt voor zieke en gewonde dieren die als laatste worden geslacht om de slachtlijn niet te bevuilen. Het fraaie woord ‘verreisd’ dient voor kalveren die tijdens het transport over grote afstand zo verzwakt zijn, dat ze ziek, uitgedroogd of dood op de plaats van bestemming aankomen. ‘Lichamelijke ingrepen’ betreft de amputatie van staarten, testikels, snavels en hoorns. Op de site van MS Schippers, een grote toeleverancier voor de intensieve veehouderij, worden daartoe onder het geruststellende kopje ‘kraamzorg’ de volgende producten aangeboden: een pneumatische tandenslijper, castratiemessen en een boorslijper van het merk Bosch.
De vee-industrie kent de vleesparadox maar al te goed: het begrip dat in 2014 door Australische psychologen werd gebruikt voor consumenten die weliswaar nooit zelf een dier kwaad zouden willen doen, maar die dieren wel in het verborgene laten lijden om hun vlees te kunnen eten. Daarom vinden het leven en de dood van productiedieren in hermetisch afgesloten ruimtes plaats, en is de taal die ermee samenhangt geschoond van pijn en lijden. Het glazen abattoir is een passend antwoord op dit massale zelfbedrog."Tommy Wieringa
"Omdat het varken ons smaakt, komt het goed uit dat de hel waarin dit dier leeft goed verborgen blijft.
Vorige week bracht Animal Rights schokkende undercover-beelden naar buiten van horrorpraktijken in een Belgisch slachthuis. Het varkensvlees uit dit slachthuis werd verkocht onder het keurmerk 'Beter voor iedereen'.
Direct trad het gebruikelijke psychologische afweermechanisme in werking. 'Er is geen gevaar voor de voedselveiligheid', meldde de NOS geruststellend. 'In Nederland kan dit nooit gebeuren', wist een woordvoerder met grote stelligheid. En een dag later: het slachthuis is gesloten - dus we kunnen weer rustig slapen en kopen voortaan vaker 'diervriendelijk vlees'.
Op zo'n moment is het goed te onderstrepen dat alle vee, ook biologisch en 'diervriendelijk' gehouden, in hetzelfde slachthuis eindigt. ..
En dat het leeuwendeel van de dieren onder erbarmelijke omstandigheden heeft geleefd. Volgens onderzoek van de stichtingen Dier & Recht en Varkens in Nood overtraden Nederlandse veehouders in 2013 minstens 2,7 miljard keer de wet, met nadelige gevolgen voor zo'n 500 miljoen dieren. Die overtredingen zijn structureel en er wordt niets aan gedaan; niet door de veehouder, niet door een dierenarts, en niet door de NVWA.
De omvang en ernst van deze wetsovertredingen zijn schokkend. Maar schokkender is wat er níét gebeurt. Het grootschalig negeren van de wet en systematisch toebrengen van letsel aan levende dieren veroorzaakt geen rel.
We hebben het er niet over. In wezen gaat het hier om de grootste groep georganiseerde wetsovertreders in de samenleving (waar is de VVD voor het 'stevig aanpakken' van déze wetsovertredingen?) - tegenover de meest weerloze slachtoffers, dieren die geen enkele manier hebben om voor zichzelf op te komen.
De meeste mensen geven desgevraagd aan dat ze van dieren houden en vinden dat dieren recht hebben op een goed leven. De pech van het varken is dat het eetbaar is. Varkens zijn aanhankelijke, gevoelige, zeer sociale dieren met ieder hun eigen unieke karakter. Ze zijn intelligenter dan honden. Experimenteel onderzoek in Engeland heeft aangetoond dat mensen precies hetzelfde dier minder morele waarde toeschrijven wanneer ze het als eetbaar beschouwen (een specifieke vorm van speciesisme die carnisme wordt genoemd) en dat ze een dier minder gevoel toedichten wanneer ze dat dier zonet te eten kregen dan wanneer hun iets anders werd voorgezet.
Dus omdat het varken ons goed smaakt, komt het ons als beschaafde burgers wel goed uit dat de hel waarin deze dieren leven en sterven, zich afspeelt achter gesloten deuren, verborgen voor onze kinderen.
We worden soms even wakker geschud door beelden van vrijwilligers die níet hun ogen sluiten voor deze verschrikkingen: mensen die veel geven om dieren en helemaal kapot zijn van wat ze aantreffen, die daarom ons grenzeloze respect verdienen; die dit werk kunnen doen dankzij vrijwillige donaties, want de overheid doet het niet.
De veeindustrie is de grote blinde vlek van ons land. Een schandvlek. Ooit zullen we zeggen: we wisten niet dat het zo erg was. We wisten het niet, want we keken de andere kant op."
E lke kritische christen of andersgezind gelovige heeft zich ongetwijfeld deze vragen gesteld: Meer dan het 'kwaad in de mens' is ...