Stephen Hawking dood

Pas bekeek ik een kort slotstukje uit een film over Stephen Hawking. Ongeveer bij het fragment, dat hij een computer kreeg met een robotstem, waardoor hij eigenlijk zo beroemd werd (onder andere door deze opvallende monotone robotstem van de machine.) Meer aangrijpend dan de levenswerken van Hawking - als ik dit vrij mag uiten - was de man zelf en zijn levenssituatie. Het fragment had iets ontroerends, en heeft vergelijken met iemand als Helen Keller, die vlak na haar geboorte doof en blind werd, en daardoor geraakte in een wereld vol duisternis zonder vorm en richting. Hoe kon ze zich anders ontwikkelen dan welhaast als een 'wilde'. Dit veranderde ingrijpend, toen ze samen met haar lerares een gebarentaal ontwikkelde, waardoor de dingen die ze 'voelde' een betekenis kregen, er was een connectie tussen de dingen en de beschrijving ervan :
'Toen zij 19 maanden oud was, werd zij ten gevolge van een ziekte doof en blind. Met de hulp van haar lerares Anne Sullivan (1866-1936) leerde zij vanaf kort voor haar zevende jaar te communiceren met behulp van het vingeralfabet, waarbij woorden in de hand gespeld worden'.

Helen Keller kwam daardoor als het ware tevoorschijn. Ze had feitelijk anders kunnen eindigen, net als bij Stephen Hawking die volledig verlamd geraakte in vrijwel al zijn spieren, en die enkel nog in een rolstoel vastzat, hadden beide slechts 'middelen' nodig, om hun feitelijke daadwerkelijke intelligente geest te kunnen uiten. Hoe anders zou zoiets kunnen gaan..
De bijzonderheid - en het aangrijpende - bij Hawking is/was, dat hij in een onvoorstelbare beperkte ruimte enkel kon existeren, namelijk in die van zijn rolstoel, terwijl hij van daaruit het grenzeloze universum beschreef. Wat een paradox eigenlijk.

Zijn "robotstem" die hij met een beetje spierimpuls die hij nog had kon aanzetten om woorden te vormen - lijkt ietwat op het filmfragment van Helen Keller, die bij het voelen van stromend water de betekenis ervan begreep, simpelweg "dit is water". Dit was haar omtovering van een in zichzelf in duisternis gevangen ziel naar het licht van de wereld buiten haar. Nu kon ze beide combineren. Waarschijnlijk was ze in een ander geval opgegeven als zwakzinnig. Echter werd ze een beroemde vrouw.

Een stukje uit deVolkskrant over Hawking en zijn recente overlijden:

'Bert Wagendorp: Ooit zullen we antwoorden vinden op de vragen die Hawking zich een leven lang stelde..

Misschien was het raadsel van zijn eigen leven de diepste reden voor die overtuiging en kon hij het noodlot alleen zo accepteren. Als iets logisch en onvermijdelijk is, heeft gejammer geen zin. Toen bij hem op 21-jarige leeftijd de diagnose ALS werd gesteld, had hij twee jaar nodig om die klap te verwerken. Daarna ging hij hard aan het werk. En alsof de natuurwetten hem wilden compenseren voor het hem aangedane onrecht, kreeg hij tegen alle prognoses in nog een halve eeuw de tijd om op zoek te gaan - een gedachte die hij overigens als paradoxaal had afgewezen.

Foto's van Stephen Hawking in zijn rolstoel lijken door een matige knutselaar te zijn gefotoshopt. Zijn hoofd hangt er altijd een beetje slordig bij. Zo krijgt elk portret meteen krachtige symbolische betekenis: Stephen Hawking als louter hoofd, als brein op wielen.'

Bert Wagendorp stelt ook:

'Natuurkundigen vormen een aparte klasse in de wereld van de wetenschap. Dat komt doordat ze fundamentele vragen stellen over ons bestaan.

Oude vragen, die ooit van een antwoord werden voorzien door filosofen en theologen. Of door natuurkundigen die exacte kennis nog combineerden met geloof in een opperwezen, zoals Newton en Pascal. Die tijd is voorbij. Met God was dat al gebeurd door Nietzsche, in 2011 verklaarde Hawking ook de filosofie dood. Hij bedoelde: de natuurkunde is de nieuwe filosofie.

Met zijn opvatting dat we met een Theorie van Alles 'de geest van God' zullen kennen sloot Hawking trouwens wel weer naadloos aan bij de grote Nederlandse filosoof Spinoza, die God niet zag als de schepper van het universum, maar het universum en zijn wetten als God.

God is dood, de filosofie is dood en Stephen Hawking is ook dood. Maar als je van zijn leven één ding kunt opsteken, is het de ongebreidelde kracht van de menselijke geest, zelfs als het lichaam niet meewerkt.  

Ooit zullen we de antwoorden vinden op de vragen die Hawking zich een leven lang stelde. Als we tenminste voordien niet ten onder gaan door kunstmatige intelligentie, aliens of de vernietiging van de aarde. Dat Hawking voor die dreigingen waarschuwde, had ongetwijfeld te maken met de angst dat maar één ding de alomvattende verklaring van alles in de weg kan staan: het opraken van de tijd - al zou ook dat voortkomen uit de wetten van het universum.'

Bron en hele stuk uit De Volkskrant / fijn leesbaar.

Meer dan deze loodzware uitspraken, die ikzelf evenzeer betwijfel, is de mens Hawking, en inderdaad de ongebreideldheid van de geest in een gevangen lichaam, dat is hetgeen de meeste mensen bijblijft.

Ik betwijfel zeer dat de filosofie dood is, een uitspraak van Hawking die veel teweeg bracht onder filosofen. (Daar is enig interessants over geschreven / kan erop terugkomen.)

Ook betwijfel ik dat we ooit volgens de heer Wagendorp alle antwoorden zullen vinden / Mij lijkt dat de grootste fictie van wetenschap. Een theorie van alles zal er waarschijnlijk nooit komen. Ik vrees dat het antwoord op het waarom van alles niet in het universum is geprojecteerd of te vinden, waarom's stellen per slot alleen wij mensen.....

Hawking overleed thuis in het bijzijn van zijn familie in de vroege ochtend van 14 maart 2018.