(Tja) Wat Zien we nu en waar begint of stopt zogenoemde 'realiteit'?

De verrassende bevindingen en conclusies van moderne neurologie voeren de mens eerder terug naar verre tijden, waarin men reeds wist, dat "alles illusie is".
Objectief waarnemen is onmogelijk is zulk een interessante bevinding:

"Het is onmogelijk om een objectief beeld van de werkelijkheid te vormen. Dat stelt Maartje de Jong van de Universiteit Utrecht in haar proefschrift. Ze kwam onder meer tot die conclusie door metingen te verrichten via elektrodes binnen in de schedel van mensen. In sensorische hersengebieden wordt nieuwe informatie van je ogen namelijk verwerkt, en meteen gecombineerd met bestaande informatie." 

“Tijdens dit proces is er veel rivaliteit tussen hersencellen. Welke cellen winnen, hangt af van wat je ogen registreren, maar ook van informatie die al in je brein zit. Die combinatie bepaalt uiteindelijk jouw perceptie”, aldus De Jong.

Bij het woordje rivaliteit voel ik althans me niet gemakkelijk, we zijn als mensen erg gefixeerd in een levenshouding die vol is van rivaliteit wedijver en competitie, dit terloops. Ik zou -onkundig overigens- liever spreken van het constante zoeken van hersenen naar een zekere perceptie, die het beste aansluit bij een bepaalde logica. Waarvan ik veronderstel dat die persoonlijk georiënteerd is. Het idee van rivaliteit in het brein doet nogal strijdlustig aan, ik betwijfel of hersencellen met elkaar letterlijk strijd voeren. Maar dit erbij latende..

De Jong:

“Het feit dat wij 2D zien (omdat onze netvliezen plat zijn), en dat ons brein daar een 3D-beeld van moet maken is bijvoorbeeld al een hele klus. Het brein moet altijd zelf bedenken welke 3D-werkelijkheid het beste past bij de 2D-informatie die de ogen aanleveren. Uiteindelijk ‘kiezen’ je hersenen welke veronderstelde werkelijkheid het meest waarschijnlijk is, en dat is wat je waarneemt”, aldus De Jong.

Voor veel mensen is dit waarschijnlijk een verrassende conclusie, dat onze ogen 2 D.imensionaal waarnemen terwijl de hersenen zelf daar een of ander 3 D.imensionale perceptie van "brouwen". Deze bevindingen sluiten goed aan bij bijvoorbeeld de TED lezing van Donald Hoffman De hersenen construeren of herscheppen aan de lopende band een veronderstelde waarneming, en verbinden deze waarneming aan éérdere kennis, om zo te komen tot een bepaalt plaatje. Dat is toch bijzonder belangrijk om te weten. Want het zegt onnoemelijk veel over onze juist niet feitelijke maar louter perceptuele realiteit.

Het begrip realiteit komt hier nogal "vaag" en ergens achter dikke wolken te staan, want is datgene wat we vanuit al onze perceptie waarnemen en concluderen, overeenkomstig met de realiteit? In hoeverre kan iemand eigenlijk nog wel spreken van een realiteit? Los van de ultieme vraag of er wel een objectieve werkelijkheid bestaat, een die niet perse eerst onze waarneming en aandacht nodig heeft, die ook bestaat als "wij" er niet zijn. We mogen aannemen dat dit wel zo is. Doch is dat hetzelfde als wat je ziet, waarneemt en waaruit je beeldvorming ontstaat?

Hierbij gebruik van ambigue plaatjes: deze plaatjes kenmerken zich door een bepaalde illusionaire eigenschap, je kunt er twee verschillende beelden in zien:

"In het geval van ambigue plaatjes is er veel meer strijd tussen hersencellen, omdat er meerdere interpretaties mogelijk zijn die even waarschijnlijk zijn. “Hersencellen die gevoelig zijn voor de ene interpretatie wedijveren met hersencellen die gevoelig zijn voor de andere interpretatie”, legt De Jong uit.

Volgende plaatje vind ik mooi in deze:

Waarschijnlijk zie je een oude vrouw met een forse neus en een dunne spleet als mond.
Tenzij je kiest voor de andere interpretatie, een jonge vrouw met een bos zwarte haar en een 'pluim'.
Je zou hier nog kunnen opmerken dat beide illustraties door de tekenaar tamelijk objectief zijn weergegeven, ondanks je hersenen een keus maken. Soms zie je één keus niet, wanneer je deze dan opmerkt kan dit meteen de overheersende keus worden.

Wanneer je echter elke dag naar een teevee scherm kijkt, zie je aan de lopende band een 3 dimensionale illusie, hetzelfde wanneer je voor een spiegel gaat staan, of wanneer je een schildering bekijkt. In al deze gevallen is "diepte" een illusie, je kijkt immers naar een 2 dimensionaal vlak: het scherm de spiegel of het doek.

De 3D realiteit krijgt daardoor een slechts nog subjectieve waarde. Uiteindelijk gaat het om de vraag wat de mens daadwerkelijk waarneemt, en in hoeverre al de perceptuele beeldvorming - die hersenen en bewustzijn herkennen als het eigenlijke 'waarnemingsveld' overeenkomt met een daadwerkelijk objectieve werkelijkheid.

Voor hetzelfde, om het even wat extreem te stellen, bestaat de 'werkelijkheid' uit een complexe onbevattelijke soort ruis, zoiets als wanneer je de tv antenne uit je tv toestel doet. Vergelijkbaar werkt immers de digitale technologie, de realiteit achter de digitale technologie verschilt echt heel wezenlijk en elementair van wat we waarnemen. Technologie is dusdanig gemaakt dat je er een voor mensen logische realiteit mee kunt scheppen. (Je moet ermee kunnen werken en het kunnen bedienen.)
De beelden die op je tv toestel verschijnen hebben eerst een elementaire verandering meegemaakt, toestellen fungeren als vertalers, je cd dvd speler is evenzo een vertaal machine.
Waarschijnlijk geldt dit ook voor de hersenen. Dit is echter heel fundamenteel, want daarmee weet eigenlijk niemand, wat de realiteit op meest elementaire basis behelst.

We zouden voor hetzelfde kunnen bestaan als "puntjes" in een gigantisch netwerk, dat het universum wordt genoemd. Om die reden geloven wetenschappers heden dat dit misschien ook feit is, en dat we allen leven in een onnoemelijke digitale illusie, ontworpen door een of ander "supermacht"..

Maar nu wel eerst even dimmen.........