Je zou het niet vermoeden voor iemand met een filosofisch/psychologisch interesse, en iemand die iets heeft van "er is meer dan een zichtbare wereld" - dat ik hersenkundige Dick Swaab om zijn visie op de mens eigenlijk een mens vind met diepe compassie.
Dick Swaab druist toch behoorlijk in, tegen de nog steeds heersende, lopende opvattingen in de psychologie/psychiatrie, en psychotherapie. Deze eerste groepen zitten altijd in een context van het veranderen, van de mens, ofwel de mens is veranderbaar. Swaab verwerpt eigenlijk dit idee of deze mogelijkheid, dat de mens veranderbaar is. Swaab houdt het er immers bij, dat de mens, het individu, de persoon, eenmaal gevormd door zijn hersenen samen met leefomstandigheden (men kan niet ontkennen dat er een beider-werking is van zowel buiten als binnen de mens, in het bepalen van iemands hersenstructuur) niet meer veranderbaar is.
Dat schept natuurlijk wezenlijke problemen, wat ook al vaak werd gebruikt tegen Swaab, bv. als een crimineel of een moordenaar een misdaad begaat kun je hem dat 'dus' niet aanrekenen. Nu is dit alleen een kwestie voor een strafzaak en de bepalingen van de wet, en daar wil ik niet eens over gaan.
Maar Swaab gaat veel verder, hij zegt dat psychologische aandoeningen, die mensen ook beperken in hun vrijheden, (angsten en fobieën of dwangmatigheden bv. kunnen iemands bestaan fors remmen) vastliggen in iemands breinstructuur. Wat hij dus eigenlijk zegt is, dat mensen 'zijn wat ze zijn'.
Dit op zich kunnen veel mensen, zowel individueel maar ook op professionele schaal, nauwelijks tot niet accepteren. We leven écht in de "verander" cultuur. Niet alleen psychologen/psychiaters en tal van hulpverleningsorganisaties maar ook de Goeroe die ergens woont, is constant bezig met het bestaan of iemands bestaan te ontleden, samen te vatten, te begrijpen, teneinde daar 'iets aan te veranderen'.
De samenleving rust op het idee zo kun je samenvatten, om de mens te willen veranderen. Swaab zegt echter dat de mens verankerd zit en vastligt, onderworpen is aan zijn eigen (hersen)structuur.
Waarom noem ik dat mededogen?
Hoeveel pressie en druk en vormen van moedwillig geweld moet er worden gelegd op een mens, en heeft een mens zelf nodig (energie slurpend) om iets in zichzelf, aan zijn eigen structuur te willen (moeten) veranderen? Daar liggen verschillende oorzaken. Een ervan is bv. de altijd optimistische samenleving, de alles controleerbare/beheersbare samenleving, neem als voorbeelden corona en milieu. Men zal ontkennen dat de natuur de natuur is, een virus kan uitbreken en de condities op aarde veranderen. Dat wordt niet geaccepteerd: de mens wil de controle erover.
Een andere vorm van optimisme is het idee dat verandering altijd mogelijk is, het is dus de ontkenning dat het 'niet mogelijk is'. Daaraan ligt een stuk aanvaarding gekoppeld. Wanneer iemand fysiek gehandicapt is, is de aanvaarding al een stuk groter dat hij/zij daar niks aan kan veranderen. Om die reden besluit men ermee zo goed mogelijk te leven. En evengoed enig geluk te behouden.
Leg je dit op psychologisch niveau, staat alleen al internet boordevol van contacten met tig-mensen -all over, die je menen te kunnen helpen, zo niet te redden, in je psychologische nood, (je angsten en remmingen, je schuwheid en geslotenheid, je paniekaanvallen of dwangmatigheden et cetera). Het is niet alleen zo dat iemand die zich om wat voor oorzaak ook beperkt voelt in het bestaan/tekort gekomen, onvolledig, dat zelf probeert op alle mogelijke manieren op te lossen. Nee, het is ook de samenleving zoals die functioneert, die continue 'MENSEN WIL VERANDEREN'.
Iemand kan zowel zichzelf niet accepteren zoals hij/zij is, maar ook de samenleving heeft er blijkbaar een probleem mee, terwijl alle mogelijke hulpinstanties ook alleen zijn gefocust op het iemand willen (moeten) veranderen.
Natuurlijk heeft men érkent, dat er ook mentaal chronische aandoeningen zijn, autisme wordt eerder een 'ziekte' genoemd, maar mensen die slechts introvert in het leven staan, worden ook nog aleens verward met autistisch. Het blijkt moeilijk om in psychologische/mentale zin te spreken van een "ziekte". De geest is 'ongrijpbaar' in de zin van, kan een geest daadwerkelijk 'ziek' zijn?
Dat heeft men heden weliswaar deels erkent, de farmaceutische industrie heeft onderhand meer medicijnen 'tegen de geest' dan tegen fysieke kwalen. Medicijnen hebben nóóit een genezende werking, uitsluitend een 'verminderde', er valt beter te leven met aandoeningen.
Terug even naar Dick Swaab: Swaab zegt eenvoudig, de hersenen van elk individu liggen vast, het is een zowel genetische kwestie, de vorming van het brein zelf, samen met wat buiten liggende factoren (hersenkundigen gaan in de fout door zelfs dit laatste te ontkennen). Het gaat samen met de kwestie van de vrije wil wat ook al een flink debat was - Swaab of o.a. Victor Lamme zien de vrije wil als een schip wat een schijnbaar stuur heeft, maar dat stuur hangt er maar los aan, het schip vaart op de wateren en wilde wateren gewoon wat rond.
Wat je besluit te gaan doen ligt al seconden voor jouw bewuste besluit vast in het onbewuste besluit van hersenen. Het is logisch dat veel mensen dat alles behalve kunnen aanvaarden.
Maar al met al zou dat dan toch reden moeten zijn, om te veronderstellen, en te zeggen, dat elk mens gewoonweg zijn leven moet leren aanvaarden zoals dat leven is, dat wil niet zeggen opgeven of in negatie vervallen - maar gebreken of tekorten, remmingen die je voelt, maar ook angsten die iemand beheersen als onderdeel van bestaan te aanvaarden.
Veranderingen kunnen plaats vinden wanneer dat neurologisch mogelijk is, iemand die elke dag extreem angstig is kan misschien leren door therapie angsten beter te besturen, maar angstvrij zal hij niet worden.
Per slot ben ik niet degene die beweert dat de mens niet meer is dan wat neurologische processen, de mens is meer dan een 'ding' (of een proces) hij heeft een ademende 'ziel' en hij zal uiteindelijk zelf beseffen waar wel of niet zijn eigen grenzen liggen..............
Geen opmerkingen:
Een reactie posten