'Essay: Geef het dier rechten'

De Franse filosoof René Descartes in het begin van de 17de eeuw, het schijnt in 2019 als ik zo afgelopen maanden een hoop commentaren heb gelezen, voornamelijk via twitter, niet veel vooruitgang te hebben geboekt. Ondanks de bevindingen van mensen als Frans de Waal.

In dit stuk:

"Dieren zijn het beste te vergelijken met automaten, schrijft de Franse filosoof René Descartes in het begin van de 17de eeuw. Ze hebben geen rationaliteit en handelen zonder na te denken. Soms kermen ze, maar dat geluid heeft niet veel te betekenen. Het is een bijgeluid; een schuren van de raderen. Descartes weet dat dieren zenuwen hebben. Hij heeft talloze honden opengesneden om hun spieren en hart te bestuderen. Maar de aanwezigheid van zenuwen zegt hem niet zoveel. Als dieren al pijn kunnen voelen, dan betekent dat nog niet dat ze er gewicht aan toekennen. Dieren zijn niet in staat hun ellende te vergelijken met een beter bestaan. Ze missen ieder begrip van vooruit- of achteruitgang. Als dieren pijn hebben, weten ze niet beter."

Ik las eens dat Descartes de pijnkreten van dieren vergeleek, met een omvallende boom. Dat was het tijdperk van algehele verduistering, zou je toch menen. Dan gaat dit stuk verder:

"Voltaire maakt een eeuw later gehakt van Descartes’ redenering door hem postuum het vuur na aan de schenen te leggen: ‘Geef eens antwoord, jij machinebediener, heeft de natuur alle middelen om gevoel op te wekken in het dier aangebracht met de bedoeling dat het niets zou voelen? Heeft het dier soms zenuwen om niet te voelen? Geloof maar niet dat de natuur op zo’n absurde wijze met zichzelf in tegenspraak is. () Het dier heeft gevoel, een geheugen, en een aantal ideeën meegekregen.’

"Voltaires visie op het dier spreekt de filosoof Jean-Jacques Rousseau aan. Hij trekt een conclusie: ‘Omdat dieren gevoel hebben en tot op zekere hoogte op ons lijken, horen dieren deelgenoot te worden van het natuurrecht. Dat betekent dat de mens jegens hen bepaalde verplichtingen heeft na te komen.’

Bron en hele stuk.

Rousseau:

"Wat heeft die typisch menselijk cultuur ons eigenlijk gebracht? Steden vol opgedofte heertjes en juffers die in de ketenen van de cultuur liggen. Mensen die hun natuurlijke spontaniteit hebben verloren, slaven van gewoontes, conventies, afspraken en goede manieren."